Σύνδρομο φυγής

Ευ­γε­νία Φα­κί­νου

«Πλα­νό­διοι θε­ρι­στές»

Εκδό­σεις Κα­στα­νιώ­τη

Οκτώ­βριος 2013 

Οσο α­πρό­βλε­πτο εί­ναι το πό­σο θα κρα­τή­σει η κρί­ση, άλ­λο τό­σο δύ­σκο­λο, αν ό­χι και πε­ρισ­σό­τε­ρο, εί­ναι να γί­νει κά­ποια ε­κτί­μη­ση για το πό­σο και­ρό α­κό­μη θα α­πο­τε­λεί πρό­σφο­ρο θέ­μα για την πε­ζο­γρα­φία. Προ­σώ­ρας, πά­ντως, η τά­ση εί­ναι σα­φώς αυ­ξη­τι­κή. Πα­ρό­τι η “ελ­λη­νι­κή κρί­ση χρέ­ους”, ό­πως έ­χει ε­πι­σή­μως ο­νο­μα­στεί, συ­μπλη­ρώ­νει αι­σίως τον τέ­ταρ­το χρό­νο, ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρα βι­βλία στρέ­φο­νται γύ­ρω α­πό αυ­τήν, ε­νώ δεν υ­πάρ­χει βι­βλίο στο ο­ποίο να μην μνη­μο­νεύε­ται έ­στω και α­κρο­θι­γώς. Οι συγ­γρα­φείς, ω­στό­σο, μέ­νουν μα­κριά α­πό τη λο­γο­τε­χνία τύ­που ντο­κου­μέ­ντο. Πι­θα­νώς, για­τί δεν α­νή­κουν στο τμή­μα του πλη­θυ­σμού, που πλήτ­τε­ται α­πό α­νερ­γία και α­νέ­χεια. Κα­νέ­νας δεν κα­τα­πιά­στη­κε με έ­να μυ­θι­στό­ρη­μα μαρ­τυ­ρίας, παίρ­νο­ντας τη δύ­σκο­λη α­πό­φα­ση να ζή­σει για έ­να διά­στη­μα ως νεό­πτω­χος, του­τέ­στιν να κοι­μά­ται στρω­μα­τσά­δα στους δρό­μους της Αθή­νας και να σι­τί­ζε­ται στα ε­λέω θε­ού συσ­σί­τια για α­πό­ρους. Ακό­μη και τον έν­δον λό­γο του ση­με­ρι­νού ε­ξα­θλιω­μέ­νου, τον πλά­θουν α­πό τη θέ­ση του πα­ρα­τη­ρη­τή. Στο δη­μό­σιο λό­γο τους, ω­στό­σο, συ­μπά­σχουν, ό­πως και οι πο­λι­τι­κοί,  δια­βε­βαιώ­νο­ντας, πως θα βρού­με τη δύ­να­μη, θα δώ­σου­με τη μά­χη, και άλ­λα πα­ρό­μοια, με το χα­μό­γε­λο στα χεί­λη και σε πρώ­το πλη­θυ­ντι­κό πρό­σω­πο. 

Η Ευ­γε­νία Φα­κί­νου ε­ξο­μο­λο­γεί­ται ό­τι η κρί­ση της έ­δω­σε το έ­ναυ­σμα για το πρό­σφα­το μυ­θι­στό­ρη­μά της και α­κό­μη, πως συ­νει­δη­τά ή­θε­λε να γρά­ψει “έ­να φω­τει­νό, αι­σιό­δο­ξο βι­βλίο”. Σε α­ντί­θε­ση με το κυ­ρίως ρεύ­μα, που προ­τι­μά τον ω­μό ρε­α­λι­σμό. Όπως ο νεό­τε­ρος Χρή­στος Χρυ­σό­που­λος, που ε­ξέ­δω­σε πέ­ρυ­σι το «Φα­κός στο στό­μα», με τον α­φη­γη­τή να ξε­πο­δα­ριά­ζε­ται, πα­ρα­κο­λου­θώ­ντας έ­ναν ά­στε­γο να κά­νει γύ­ρα τους σκου­πι­δο­τε­νε­κέ­δες, κρα­τώ­ντας κα­τά το ψα­χού­λε­μα τον φα­κό με το στό­μα. Εκεί­νος ή­θε­λε να γρά­ψει έ­να σκλη­ρό βι­βλίο για να “πα­ρέμ­βει στη σφαί­ρα της πραγ­μα­τι­κής ζωής”. Υπο­θέ­του­με ό­τι εν­νο­εί να τα­ρα­κου­νή­σει τους ε­φη­συ­χα­σμέ­νους. Μάλ­λον κα­νέ­ναν δεν τα­ρα­κού­νη­σε, κα­τά­φε­ρε ό­μως να α­πο­σπά­σει γαλ­λι­κό βρα­βείο για το κα­λύ­τε­ρο με­τα­φρα­σμέ­νο βι­βλίο πε­ζο­γρα­φίας του έ­τους. Όπως φαί­νε­ται, ό­σοι συγ­γρα­φείς και κι­νη­μα­το­γρα­φι­στές πε­ρι­γρά­φουν την κα­τά­στα­ση με τα πιο ζο­φε­ρά χρώ­μα­τα, εν­θου­σιά­ζουν τους Ευ­ρω­παίους.

Για το μυ­θι­στό­ρη­μα της Φα­κί­νου θα προ­τι­μού­σα­με τον πι­θα­νώς και πα­ρω­χη­μέ­νο χα­ρα­κτη­ρι­σμό που ο Βι­κέ­λας έ­δι­νε στο α­πα­ραί­τη­το για την ε­πο­χή του βι­βλίο. Όπως και κά­ποια προ­η­γού­με­να δι­κά της, εί­ναι τερ­πνό και ω­φέ­λι­μο. Πα­ρό­μοια βι­βλία λεί­πουν και στην δι­κή μας ε­πο­χή, ι­διαί­τε­ρα στον και­ρό της κρί­σης. Τα ω­μά ρε­α­λι­στι­κά εί­ναι κα­λά για ε­ξα­γω­γή στους ευ­ρω­παίους φι­λέλ­λη­νες ή και για έ­να μέ­ρος του γη­γε­νούς πλη­θυ­σμού, που δεν πλήτ­τε­ται αλ­λά α­ντι­θέ­τως, πο­ρί­ζε­ται α­πό την κρί­ση. Ενώ, τα τερ­πνά και ω­φέ­λι­μα εί­ναι ε­κεί­να που προ­σφέ­ρουν στον ε­γκλω­βι­σμέ­νο τη δια­φυ­γή, την ο­ποία έ­χει τό­σο α­νά­γκη, έ­στω και για την σύ­ντο­μη α­νά­παυ­λα μίας α­νά­γνω­σης. Όχι, ό­μως, ό­πως τα ροζ μυ­θι­στο­ρή­μα­τα, σαν α­πό­δρα­ση α­πό την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αλ­λά σαν έ­να τα­ξί­δι πέ­ρα α­πό τις α­διέ­ξο­δες κα­τα­στά­σεις, σε κά­ποιες άλ­λες λυ­τρω­τι­κές, των ο­ποίων την ύ­παρ­ξη έ­χει προ πολ­λού λη­σμο­νή­σει. 

Το 2005, η Φα­κί­νου εί­χε πά­ρει το πρώ­το Βρα­βείο Ανα­γνω­στών. Από τα ο­κτώ, που συ­νο­λι­κά α­πο­νε­μή­θη­καν, ε­κεί­νο ή­ταν μάλ­λον το μο­να­δι­κό που α­ντα­πο­κρι­νό­ταν στην ο­νο­μα­σία του. Εί­χε δο­θεί χω­ρίς τις ποι­κί­λες χει­ρα­γω­γή­σεις που προέ­κυ­ψαν στη συ­νέ­χεια, σε μια α­πε­γνω­σμέ­νη προ­σπά­θεια α­πό την πλευ­ρά των θε­σμο­θε­τών να μην δο­θεί στους φυ­σι­κούς διεκ­δι­κη­τές του, που θα σή­μαι­νε τους συγ­γρα­φείς της λί­στας των ευ­πώ­λη­των. Αν, ό­μως, γρά­φο­νταν πε­ρισ­σό­τε­ρα τερ­πνά και ω­φέ­λι­μα βι­βλία δεν θα πνί­γο­νταν οι λί­στες στο ροζ και το με­λό, ού­τε η λέ­ξη ευ­πώ­λη­το θα εί­χε κα­τα­λή­ξει κα­κό­ση­μη. Αυ­τή εί­ναι η δια­φο­ρο­ποίη­ση που θα έ­πρε­πε να γί­νει στο χώ­ρο του ευ­πώ­λη­του και ό­χι η διά­κρι­ση λο­γο­τε­χνίας και πα­ρα­λο­γο­τε­χνίας. 

Το προ ο­κτα­ε­τίας βρα­βευ­μέ­νο βι­βλίο της Φα­κί­νου εί­ναι το 11ο μυ­θι­στό­ρη­μά της, «Η μέ­θο­δος της Ορλεά­νης». Πρό­κει­ται για έ­να ε­ρω­τι­κό μυ­θι­στό­ρη­μα, σε α­ντί­θε­ση με το πρό­σφα­το, στο ο­ποίο α­που­σιά­ζει το σύ­νη­θες δί­πτυ­χο, έ­ρω­τας-θά­να­τος. Από αυ­τήν την ά­πο­ψη, το πρό­σφα­το εί­ναι πε­ρισ­σό­τε­ρο α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κό του μυ­θι­στο­ρη­μα­τι­κού της κό­σμου. Εί­ναι το 15ο και με αυ­τό η συγ­γρα­φέ­ας ει­σέρ­χε­ται στην τέ­ταρ­τη δε­κα­ε­τία μυ­θι­στο­ριο­γρα­φίας. Ως ση­μείο έ­ναρ­ξης κρα­τού­με τον Μάιο του 1982, ό­ταν κυ­κλο­φό­ρη­σε το «Αστρα­δε­νή», με ε­ξώ­φυλ­λο μία “κα­θι­σμέ­νη μορ­φή, χα­ραγ­μέ­νη σε βό­τσα­λο νε­ο­λι­θι­κής ε­πο­χής”. Με την προο­πτι­κή του χρό­νου, δεί­χνει σαν να προοιω­νί­ζε­ται τη μη­τριαρ­χι­κή α­λυ­σί­δα των η­ρωί­δων που α­κο­λού­θη­σαν την Αστρα­δε­νή. 

Το πρό­σφα­το μυ­θι­στό­ρη­μα έρ­χε­ται και στοι­χί­ζε­ται στη συ­νέ­χεια της «Με­γά­λης πρά­σι­νης», που ξε­χω­ρί­ζει στα πέ­ντε της πρώ­της δε­κα­ε­τίας, του «Η Με­ρό­πη ή­ταν το πρό­σχη­μα», που παίρ­νει τη σκυ­τά­λη στα τέσ­σε­ρα της δεύ­τε­ρης δε­κα­ε­τίας, και του «Οδυσ­σέ­ας και μπλουζ» α­πό την πε­ντά­δα της τρί­της. Στην πρό­σφα­τη, τρί­τη δε­κα­ε­τία, α­νή­κει και το «Έρως, θέ­ρος, πό­λε­μος», που θα μπο­ρού­σε να εί­χε φέ­ρει έ­να Κρα­τι­κό Βρα­βείο Μυ­θι­στο­ρή­μα­τος. Θα το δι­καιού­το η συγ­γρα­φέ­ας ως γνή­σια πα­ρα­μυ­θού και ά­ρα, μυ­θι­στο­ριο­γρά­φος με τη ση­μα­σία που δί­νει σε αυ­τήν την προ­σω­νυ­μία το ευ­ρύ α­να­γνω­στι­κό κοι­νό. Αντ΄αυ­τού, τέσ­σε­ρα χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, τι­μή­θη­κε με Κρα­τι­κό Βρα­βείο Διη­γή­μα­τος για τη μία και μο­να­δι­κή συλ­λο­γή ι­στο­ριών που έ­χει εκ­δώ­σει. Όποιος α­γνο­εί τη λο­γι­κή α­πο­νο­μής των Κρα­τι­κών Βρα­βείων, κά­τι τέ­τοια τα προ­σπερ­νά­ει ως πι­θα­νές α­στο­χίες. Δυ­στυ­χώς, ό­μως, δεν εί­ναι ού­τε ά­στο­χο ού­τε τυ­χαίο, αλ­λά α­πο­τέ­λε­σμα μίας δια­χει­ρι­στι­κής λο­γι­κής. Γι’ αυ­τό, α­πό μία ά­πο­ψη, με το δί­κιό της ι­σχυ­ρί­ζε­ται σε συ­νέ­ντευ­ξή της, ό­τι ο κρι­τι­κός “κρί­νει υ­πο­κει­με­νι­κά” ή, α­κό­μη χει­ρό­τε­ρα, ό­τι “μπο­ρεί να έ­χει και προ­σω­πι­κά με έ­ναν συγ­γρα­φέ­α”. Από­φαν­ση α­πα­ρά­δε­κτη για ό­σους ε­πι­δί­δο­νται συ­στη­μα­τι­κά στην κρι­τι­κή. 

Για να ε­πα­νέλ­θου­με στη σο­βού­σα κρί­ση, θα πρέ­πει να διευ­κρι­νί­σου­με, πως, στην πε­ρί­πτω­ση της Φα­κί­νου, δεν εί­ναι ε­κεί­νη που προ­σέγ­γι­σε θε­μα­τι­κά την κρί­ση, αλ­λά η κα­τά­στα­ση της κρί­σης που ήρ­θε και έ­δε­σε με τον βα­σι­κό θε­μα­τι­κό ά­ξο­να της μυ­θι­στο­ριο­γρα­φίας της. Εξαρ­χής μέ­χρι σή­με­ρα, πη­γή έ­μπνευ­σης στά­θη­κε η φυ­γή, με τη μορ­φή της βια­στι­κής α­πο­μά­κρυν­σης α­πό τον τό­πο κα­τοι­κίας, χω­ρίς, ό­μως, να υ­πάρ­χει κά­ποια συ­γκε­κρι­μέ­νη α­πει­λή ή κίν­δυ­νος. Πα­ρου­σιά­ζε­ται σαν τη φυ­γή της γυ­ναί­κας α­πό μία κα­τά­στα­ση, που βιώ­νε­ται ως ε­γκλει­σμός. Συ­νή­θως πρό­κει­ται για τον πε­ριο­ρι­σμό στα στε­νά ό­ρια της πυ­ρη­νι­κής οι­κο­γέ­νειας. Για την α­να­χώ­ρη­ση υ­πάρ­χει πά­ντα κά­ποιο πρό­σχη­μα, ό­πως δη­λώ­νε­ται και στον τίτ­λο ε­νός α­πό τα μυ­θι­στο­ρή­μα­τα.  Αυ­τό το α­να­γκαίο πρό­σχη­μα, στο πρό­σφα­το μυ­θι­στό­ρη­μα το δί­νει η κρί­ση. 

Η η­ρωί­δα έ­χει χά­σει την ερ­γα­σία της, κα­τά τα άλ­λα ό­μως, η κρί­ση την χτύ­πη­σε μάλ­λον ξώ­φαλ­τσα. Ανα­γκά­στη­κε μεν “να ξε­νοι­κιά­σει το ω­ραίο της δια­μέ­ρι­σμα”, αλ­λά δεν έ­μει­νε και στο δρό­μο. Στε­γά­στη­κε στο πα­λιό σπί­τι της μη­τέ­ρας της, που εί­χε πε­θά­νει προ διε­τίας, κρα­τώ­ντας το αυ­το­κί­νη­τό της. Γε­γο­νός που της ε­πέ­τρε­ψε να πραγ­μα­το­ποιή­σει ά­με­σα την τά­ση για φυ­γή. Το βα­σι­κό της πρό­βλη­μα εί­ναι α­νε­ξάρ­τη­το α­πό την κρί­ση, δί­νει ό­μως την ευ­και­ρία στην συγ­γρα­φέα να σκια­γρα­φή­σει την ψυ­χο­λο­γία μίας ση­με­ρι­νής σα­ρα­ντά­χρο­νης. Πρό­κει­ται για μία ε­γκυ­μο­σύ­νη, που προέ­κυ­ψε  α­πό “πε­ρι­στα­σια­κή σχέ­ση”, α­φού, έ­τσι κι αλ­λιώς, ε­κεί­νη ε­πε­δίω­κε τους “ρη­χούς δε­σμούς”. Τα αί­τια αυ­τής της συ­ναι­σθη­μα­τι­κής α­πο­στα­σιο­ποίη­σης ε­ξη­γού­νται με το σύ­μπλεγ­μα που δη­μιουρ­γεί­ται στο παι­δί, ό­ταν ο πα­τέ­ρας ε­γκα­τα­λεί­πει την οι­κο­γε­νεια­κή ε­στία. Όπως αρ­μό­ζει σε μία α­νε­ξάρ­τη­τη γυ­ναί­κα, α­πο­φά­σι­σε να μην πλη­ρο­φο­ρή­σει σχε­τι­κά τον συ­νυ­παί­τιο, αλ­λά και να κρα­τή­σει το παι­δί, κα­θώς η ση­με­ρι­νή γυ­ναί­κα διεκ­δι­κεί την μη­τρό­τη­τα α­πό μία η­λι­κία και ύ­στε­ρα ως δι­καίω­μα. “Τριά­ντα ο­κτώ χρό­νων, πρώ­τη φο­ρά έ­γκυος δεν το ρί­χνεις”, εί­ναι ο συλ­λο­γι­σμός της η­ρωί­δας, καί­τοι ά­νερ­γη και μό­νη. 

Τον τύ­πο της φυ­γής που α­πα­ντά­ται στα μυ­θι­στο­ρή­μα­τα της Φα­κί­νου, τον πε­ρι­γρά­φει η η­ρωί­δα σαν πε­ρι­πλά­νη­ση α­πό τό­πο σε τό­πο προς α­πο­φυ­γή μίας “φυ­σιο­λο­γι­κής ζωής”, που την τρο­μά­ζει. Θα μπο­ρού­σε να χα­ρα­κτη­ρι­στεί, κα­θώς και κά­ποια προ­η­γού­με­να βι­βλία της, μυ­θι­στό­ρη­μα “on the road”. Σε αυ­τό, μά­λι­στα, υ­πάρ­χουν πε­ρισ­σό­τε­ρα στοι­χεία α­με­ρι­κα­νι­κής έ­μπνευ­σης. Όπως στο μυ­θι­στό­ρη­μα του Κέ­ρουα­κ, και ε­δώ πρω­τα­γω­νι­στεί το τρίο δυο φί­λων και μίας γυ­ναί­κας. Επί­σης, σύμ­φω­να με την συγ­γρα­φέα, τό­σο οι “πλα­νό­διοι θε­ρι­στές” ό­σο και “το Κί­νη­μα των Έτοι­μω­ν”, που μνη­μο­νεύει εί­ναι ο­μά­δες, οι ο­ποίες προέ­κυ­ψαν στην Αμε­ρι­κή την πε­ρίο­δο της κρί­σης. Πά­ντως, τα ό­ποια ξε­νι­κά δά­νεια ε­ξαν­τλού­νται στα πρώ­τα κε­φά­λαια. Άλλω­στε, τα “on the road” μυ­θι­στο­ρή­μα­τα της Φα­κί­νου, μό­νο σε έ­να αρ­χι­κό τμή­μα τους ε­κτυ­λίσ­σο­νται “στο δρό­μο”. Στο πρό­σφα­το, η πε­ρι­πλα­νώ­με­νη γρή­γο­ρα α­πο­φα­σί­ζει, λό­γω προ­χω­ρη­μέ­νης ε­γκυ­μο­σύ­νης, να σταθ­μεύ­σει σε έ­ναν τό­πο, ό­που, χά­ρις σε α­πα­νω­τές συ­μπτώ­σεις, κα­τα­λή­γει να συμ­βιώ­νει με κά­ποιον. Μό­νο που αυ­τή η και­νούρ­για κα­τά­στα­ση α­πέ­χει της συμ­βα­τι­κής, κα­θώς, και σε αυ­τό το μυ­θι­στό­ρη­μα, πρό­κει­ται για μία πα­ρά­ται­ρη συ­νύ­παρ­ξη. Εδώ, εί­ναι έ­νας κο­ντά ε­βδο­μη­ντά­ρης ο­μο­φυ­λό­φι­λος, που έ­χει κα­τα­λή­ξει μο­νή­ρης με­τά την α­να­χώ­ρη­ση του α­γα­πη­μέ­νου του συ­ντρό­φου με έ­ναν νεό­τε­ρο. Και στη δι­κή του πε­ρί­πτω­ση, το ψυ­χο­λο­γι­κό πρό­βλη­μα έ­χει τις ρί­ζες του στην πα­τρι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά.       

Ο τρί­τος, που ε­μπλέ­κε­ται στην πε­ρι­πε­τειώ­δη συ­νύ­παρ­ξη του ζεύ­γους, εί­ναι έ­νας συ­νο­μή­λι­κος του ο­μο­φυ­λό­φι­λου, χή­ρος με τα δυο παι­διά του “με­τα­νά­στες στα πέ­ρα­τα της γης”. Κι αυ­τός μο­νή­ρης, ή­ταν έ­νας τυ­χαίος “φί­λος της πα­ρα­λίας”, ό­που συ­νη­θί­ζαν να κο­λυ­μπούν. Με αυ­τό το τρίο, η συγ­γρα­φέ­ας α­να­δει­κνύει τις δια­φο­ρε­τι­κές μορ­φές που έ­χει πά­ρει σή­με­ρα το πρό­βλη­μα του πα­τρι­κού ει­δώ­λου, σκια­γρα­φώ­ντας πι­θα­νές μελ­λο­ντι­κές πα­ραλ­λα­γές του θε­σμού της οι­κο­γέ­νειας. Τι μπο­ρεί να προ­σφέ­ρει ο ά­ντρας και τι η ευαί­σθη­τη πλευ­ρά ε­νός ο­μο­φυ­λό­φι­λου, α­φή­νο­ντας με­τέω­ρη τη γυ­ναι­κεία συμ­με­το­χή. Κα­τά τα άλ­λα, σαν συ­νέ­χεια του «Οδυσ­σέ­ας και μπλούζ», η συγ­γρα­φέ­ας βρί­σκει πρό­σφο­ρο έ­δα­φος στις ση­με­ρι­νές οι­κο­λο­γι­κές ευαι­σθη­σίες, πε­ρι­γρά­φο­ντας τον τό­πο και την ζωή στη φύ­ση.  Εκεί ή­ταν ο «Αγρο­του­ρι­στι­κός Ξε­νώ­νας Η ΛΕ­ΒΑ­ΝΤΑ», ε­δώ το “δα­σι­κό χω­ριό”, με “το πο­μπώ­δες ό­νο­μα το Μαύ­ρο Δά­σος”. 

Πα­λαιό­τε­ρα, η Φα­κί­νου έ­στη­νε τα μυ­θι­στο­ρή­μα­τά της στον Θεσ­σα­λι­κό κά­μπο. Στα με­τα­γε­νέ­στε­ρα, πα­ρου­σιά­ζει με­γα­λύ­τε­ρη κι­νη­τι­κό­τη­τα. Εξαρ­χής, πά­ντως, δεν ο­νο­μά­τι­ζε τους τό­πους, προ­τι­μώ­ντας πλά­γιες πα­ρα­πο­μπές και νύ­ξεις. Στο πρό­σφα­το, η πλη­σιέ­στε­ρη με­γά­λη πό­λη α­πο­κα­λεί­ται “η πό­λη με τα τρε­λά νε­ρά”, ε­νώ η κο­ντι­νή κω­μό­πο­λη έ­χει ια­μα­τι­κά λου­τρά, δεί­χνο­ντας α­ντι­στοί­χως προς Κε­ντρι­κή και Βό­ρεια Εύ­βοια. Εί­ναι, ό­μως, η α­φή­γη­ση του δεύ­τε­ρου η­λι­κιω­μέ­νου, που ο­ρί­ζει τον τό­πο. Για πρώ­τη φο­ρά, η συγ­γρα­φέ­ας πλά­θει έ­ναν χα­ρα­κτή­ρα που συμ­με­τέ­χει ε­νερ­γά στα κοι­νά. Εί­ναι έ­νας με­ταλ­λω­ρύ­χος, που πρω­το­στά­τη­σε στην “με­γά­λη α­περ­γία”, ά­νοι­ξη 1976. Μό­νο το ό­νο­μα “της κω­μό­πο­λης με τα κοι­τά­σμα­τα λευ­κό­λι­θου” δεν α­να­φέ­ρει, αλ­λά ποιος δεν θυ­μά­ται, στο ξε­κί­νη­μα της με­τα­πο­λί­τευ­σης, τους ε­ξε­γερ­μέ­νους με­ταλ­λω­ρύ­χους στο Μα­ντού­δι. Μέ­χρι ται­νία έ­γι­ναν. 

Κο­ντά στο “δα­σι­κό χω­ριό” βρί­σκε­ται “το Με­γά­λο Μο­να­στή­ρι”. Σε αυ­τό το βι­βλίο εί­ναι έ­ντο­νο το με­τα­φυ­σι­κό στοι­χείο. Ορι­σμέ­να μυ­θο­πλα­στι­κά ευ­ρή­μα­τα θυ­μί­ζουν το δεύ­τε­ρο μυ­θι­στό­ρη­μά της, «Το έ­βδο­μο ρού­χο». Και τα δυο στρέ­φο­νται γύ­ρω α­πό μία Ελέ­νη, αμ­φό­τε­ρα α­νοί­γουν με έ­να μο­να­χι­κό δέ­ντρο, μά­λι­στα στο πρό­σφα­το πλέ­κε­ται μία δει­σι­δαί­μο­να διή­γη­ση γύ­ρω α­πό αυ­τό, ε­νώ και στα δυο υ­πάρ­χει ο σε­λη­νια­σμέ­νος, που η πα­ρά­δο­ση τον θέ­λει με υ­περ­φυ­σι­κές ι­διό­τη­τες. Η τρια­κο­ντα­ε­τία που χω­ρί­ζει τους χρό­νους της συγ­γρα­φής τους α­πο­τυ­πώ­νε­ται και στην θρη­σκευ­τι­κό­τη­τα των η­ρώων. Σε ε­κεί­νο, στις δο­ξα­σίες και στα θαύ­μα­τα πί­στευαν οι γυ­ναί­κες, κα­θώς αυ­τές θεω­ρού­νταν τό­τε πιο ευαί­σθη­τες φύ­σεις. Στο πρό­σφα­το, εί­ναι ο ο­μο­φυ­λό­φι­λος που α­πο­δέ­χε­ται τη θεία χά­ρη. Σε α­ντί­θε­ση με τον φί­λο του, που βλέ­πει στο κο­ντι­νό “Με­γά­λο Μο­να­στή­ρι” μό­νο το “πα­πα­δα­ριό”. Η συγ­γρα­φέ­ας α­φη­γεί­ται ό­νει­ρα και θαύ­μα­τα, ε­νώ πλά­θει α­σκη­τι­κές μορ­φές κα­λο­γή­ρων. 

Στο τερ­πνό και ω­φέ­λι­μο βι­βλίο βα­ραί­νει η κα­τά­λη­ξη. Αρχι­κά, η Φα­κί­νου ά­φη­νε το τέ­λος α­νοι­κτό, στα κα­το­πι­νά υιο­θέ­τη­σε το στρογ­γύ­λε­μα του χά­πι-ε­ντ. Από μία ά­πο­ψη, το ί­διο κά­νει και στο πρό­σφα­το. Εδώ, ω­στό­σο, δεν εί­ναι ο ε­να­γκα­λι­σμός της Αρέ­θας και του Αντρέα, που κέρ­δι­σε το Βρα­βείο των Ανα­γνω­στών, ού­τε τα φλο­γε­ρά φι­λιά του με­σή­λι­κα Οδυσ­σέα στα μά­γου­λα της νε­α­ρής Μπλου­ζ, που ε­ξα­σφά­λι­σαν τη θέ­ση στα ευ­πώ­λη­τα. Εί­ναι το ευ­τυ­χές τέ­λος μίας δύ­σκο­λης γέν­νας “on the road”, σε συν­θή­κες κοι­νο­βια­κής συ­νύ­παρ­ξης, που δεν μπο­ρεί πα­ρά να κα­τα­λή­ξει με έ­να θη­λυ­κό βρέ­φος, “παι­δί ό­λω­ν”, για να ε­ξη­με­ρω­θούν και να γλυ­κά­νουν οι μο­νή­ρεις. 

Μ. Θε­ο­δο­σο­πού­λου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Η Εποχή" στις 15/12/2013.