Βραβεία Λογοτεχνίας

Αρκε­τά α­σχο­λη­θή­κα­με με τα λο­γο­τε­χνι­κά βρα­βεία της αλ­λο­δα­πής. Κα­λό το Νό­μπελ Λο­γο­τε­χνίας. Πρα­κτι­κοί οι Σουη­δοί, σε και­ρούς δύ­σκο­λους, βρά­βευ­σαν έ­ναν δι­κό τους άν­θρω­πο. Τον ποιη­τή Τού­μας Τραν­στρέ­μερ. Εί­ναι ο έ­βδο­μος σουη­δός νο­μπε­λί­στας, 102 χρό­νια με­τά την πρώ­τη σουη­δή βρα­βευ­μέ­νη Σά­ρα Λά­γκερ­λεφ. Κα­λό και το Μπού­κε­ρ, που δό­θη­κε, τε­λι­κά, στον Τζού­λιαν Μπάρ­νς. Πα­ρεν­θε­τι­κά να ση­μειώ­σου­με ό­τι πρό­κει­ται για έ­να μί­νι μυ­θι­στό­ρη­μα μό­λις 150 σε­λί­δων. Κα­λύ­τε­ρο, ό­μως, δεί­χνει το α­ντι-Μπού­κε­ρ, που μό­λις θε­σπί­στη­κε και το ο­ποίο βά­πτι­σαν Βρα­βείο Λο­γο­τε­χνίας. Εί­ναι, ό­μως, και­ρός να α­σχο­λη­θού­με και με τα του οί­κου μας. Εδώ, ό­λα μπο­ρεί να βαί­νουν κα­τά κρη­μνών, πλην των ε­φε­τι­νών κρα­τι­κών βρα­βείων. Τα Κρα­τι­κά Βρα­βεία 2011, που θα κρί­νουν τις περ­σι­νές εκ­δό­σεις, θα τα διέ­πει η και­νούρ­για νο­μο­θε­σία. Ο Υπουρ­γός Πο­λι­τι­σμού και Του­ρι­σμού Παύ­λος Γε­ρου­λά­νος πραγ­μα­το­ποίη­σε τη δέ­σμευ­σή του να εκ­συγ­χρο­νί­σει το θε­σμό των Κρα­τι­κών Βρα­βείων. Στα τέ­λη του 2010, ο νέ­ος νό­μος κα­ταρ­τί­στη­κε και υ­περ­ψη­φί­στη­κε α­πό τα κόμ­μα­τα της κε­ντρο­δε­ξιάς και της κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς. Βε­βαίως, ο ευαγ­γε­λι­ζό­με­νος εκ­συγ­χρο­νι­σμός θα προ­κύ­ψει εκ του α­πο­τε­λέ­σμα­τος, δε­δο­μέ­νου ό­τι στα κα­θ’ η­μάς οι δια­κη­ρύ­ξεις πε­ρισ­σεύουν. Ο Νό­μος α­να­μέ­νε­ται δια της ε­φαρ­μο­γής του να α­πο­κα­τα­στή­σει το κύ­ρος των Κρα­τι­κών Βρα­βείων. Ανε­ξάρ­τη­τα αν οι Κασ­σάν­δρες του χώ­ρου του βι­βλίου θεω­ρούν το κύ­ρος τους χα­μέ­νη υ­πό­θε­ση. Όπως και να έ­χει, για ό­σους, μέ­σα στη λαί­λα­πα των κα­κου­χιών, έ­χουν λη­σμο­νή­σει τις σχε­τι­κές νο­μο­θε­τι­κές αλ­λα­γές, α­ντι­γρά­φου­με ο­ρι­σμέ­νες α­πό τις νέες δια­τά­ξεις α­πό την α­να­κοί­νω­ση του ΥΠ.ΠΟΤ., με η­με­ρο­μη­νία 12/1/2011.

Αυ­τές έ­χουν κα­τά λέ­ξη ως ε­ξής:

«1. Θέ­σπι­ση νέων Βρα­βείων

Το Βρα­βείο Πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νου συγ­γρα­φέα, που θα α­πο­νέ­με­ται σε νέ­ους δη­μιουρ­γούς μέ­χρι 35 ε­τών. Η θέ­σπι­ση του εν λό­γω Βρα­βείου έρ­χε­ται να προ­στε­θεί στη δέ­σμη μέ­τρων που προω­θεί το ΥΠ.ΠΟ.Τ. για τη στή­ρι­ξη της νέ­ας δη­μιουρ­γίας στον χώ­ρο του βι­βλίου μέ­σω του Προ­γράμ­μα­τος Δρά­σης του Ε.ΚΕ.ΒΙ. (κα­θιέ­ρω­ση υ­πο­τρο­φιών για νέ­ους συγ­γρα­φείς, διορ­γά­νω­ση Φε­στι­βάλ Πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νων και Νέων Συγ­γρα­φέων, α­ξιο­ποίη­ση ε­νός «βή­μα­τος ι­δεών» στο ι­στο­λό­γιο του Ε.ΚΕ.ΒΙ. για νεό­τε­ρους συγ­γρα­φείς).

Και έ­να Ει­δι­κό Θε­μα­τι­κό Βρα­βείο που θα α­πο­νέ­με­ται σε λο­γο­τε­χνι­κό βι­βλίο το ο­ποίο προά­γει τον διά­λο­γο για ευαί­σθη­το κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα. Στοι­χεία που θα πρέ­πει να λά­βει υ­πό­ψη της η ε­πι­τρο­πή για την α­πο­νο­μή του βρα­βείου αυ­τού εί­ναι η τόλ­μη και η πρω­το­τυ­πία με την ο­ποία ο συγ­γρα­φέ­ας δια­πραγ­μα­τεύε­ται το εν λό­γω ζή­τη­μα κα­θώς και ο βαθ­μός στον ο­ποίο το βι­βλίο του συμ­βάλ­λει στην ευαι­σθη­το­ποίη­ση της κοι­νής γνώ­μης.

2. Αλλα­γές στη δια­δι­κα­σία: ε­νί­σχυ­ση της δια­φά­νειας, του κύ­ρους και του παι­δα­γω­γι­κού ρό­λου των Βρα­βείων, του πλου­ρα­λι­σμού και της α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κό­τη­τας των Επι­τρο­πών βρά­βευ­σης

Για πρώ­τη φο­ρά κα­θο­ρί­ζε­ται χρό­νος έ­ναρ­ξης των ερ­γα­σιών των Επι­τρο­πών (Μάιος), χρό­νος α­να­κοί­νω­σης βρα­χειών λι­στών (Οκτώ­βριος) και χρό­νος α­να­κοί­νω­σης (Νοέμ­βριος) και α­πο­νο­μής των Βρα­βείων (Δε­κέμ­βριος). Πα­ράλ­λη­λα με την α­να­κοί­νω­ση των βρα­χειών λι­στών κα­θιε­ρώ­νε­ται η υ­πο­χρέω­ση δη­μο­σίευ­σης αι­τιο­λο­γη­μέ­νης έκ­θε­σης η ο­ποία α­ξιο­λο­γεί τη στάθ­μη και τις τά­σεις της ε­τή­σιας λο­γο­τε­χνι­κής πα­ρα­γω­γής. Επι­πλέ­ον, λαμ­βά­νε­ται μέ­ρι­μνα ώ­στε με την α­να­κοί­νω­ση των Βρα­βείων να δη­μο­σιεύε­ται το σκε­πτι­κό των αρ­μο­δίων Επι­τρο­πών κα­θώς και η γνώ­μη της μειο­ψη­φίας. Έτσι, α­φε­νός δί­νε­ται έμ­φα­ση στον παι­δα­γω­γι­κό ρό­λο του θε­σμού των Κρα­τι­κών Λο­γο­τε­χνι­κών Βρα­βείων, κι α­φε­τέ­ρου δια­σφα­λί­ζο­νται οι μέ­γι­στες δυ­να­τές συν­θή­κες δια­φά­νειας και εύ­ρυθ­μης λει­τουρ­γίας των Επι­τρο­πών, ε­νώ ταυ­τό­χρο­να κα­θί­στα­ται δυ­να­τή η πρό­σβα­ση του πο­λί­τη σε κά­θε φά­ση της δια­δι­κα­σίας βρά­βευ­σης.

Τρο­πο­ποιεί­ται ε­ξάλ­λου η σύν­θε­ση των Επι­τρο­πών ώ­στε να α­πο­δε­σμευ­θούν α­πό α­γκυ­λώ­σεις, να γί­νουν πε­ρισ­σό­τε­ρο πλου­ρα­λι­στι­κές και α­νοι­χτές στην κοι­νω­νία και, ι­δίως, τις νέες τά­σεις στον χώ­ρο του βι­βλίου.

3. Άλλες ση­μα­ντι­κές αλ­λα­γές

Δυ­νά­μει της νέ­ας νο­μο­θε­σίας, τα Κρα­τι­κά Λο­γο­τε­χνι­κά Βρα­βεία μπο­ρούν πλέ­ον να α­πο­νέ­μο­νται τό­σο σε Έλλη­νες πνευ­μα­τι­κούς δη­μιουρ­γούς ό­σο και σε δη­μιουρ­γούς που δεν έ­χουν την ελ­λη­νι­κή υ­πη­κοό­τη­τα αλ­λά γρά­φουν στην ελ­λη­νι­κή γλώσ­σα, συμ­βάλ­λο­ντας έ­τσι στον ε­μπλου­τι­σμό αλ­λά και τη διά­δο­ση της ελ­λη­νι­κής γραμ­μα­τείας.

Επι­πλέ­ον, το Με­γά­λο Βρα­βείο Λο­γο­τε­χνίας με­το­νο­μά­ζε­ται σε «Με­γά­λο Βρα­βείο Γραμ­μά­των» ώ­στε να εί­ναι δυ­να­τή η α­πο­νο­μή του ε­κτός α­πό λο­γο­τέ­χνες και σε με­τα­φρα­στές για τη συ­νο­λι­κή τους προ­σφο­ρά στα Γράμ­μα­τα.

Επί­σης, για πρώ­τη φο­ρά α­πο­δε­σμεύο­νται οι Επι­τρο­πές α­πό την υ­πο­χρέω­ση να λαμ­βά­νουν υ­πό­ψη τους μό­νο βι­βλία που πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται στον κα­τά­λο­γο της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης. Διευ­ρύ­νε­ται, έ­τσι, η βά­ση των κρι­νό­με­νων βι­βλίων ώ­στε να α­ξιο­λο­γεί­ται, ει δυ­να­τόν, το σύ­νο­λο της λο­γο­τε­χνι­κής πα­ρα­γω­γής κά­θε έ­τους. Απα­ραί­τη­τες προϋπο­θέ­σεις για να λη­φθεί υ­πό­ψη βι­βλίο το ο­ποίο δεν πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται στον κα­τά­λο­γο της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης εί­ναι α. αί­τη­ση κά­θε εν­δια­φε­ρό­με­νου (τρί­του ή μέ­λους της Επι­τρο­πής) και β. να προ­κύ­πτει με βε­βαιό­τη­τα η χρο­νο­λο­γία έκ­δο­σής του και να φέ­ρει στο ο­πι­σθό­φυλ­λό του α­ριθ­μό κα­τα­χώ­ρι­σης (ISBN).»

Σύμ­φω­να με αυ­τήν την α­να­κοί­νω­ση, οι βρα­χείες λί­στες θα έ­πρε­πε να εί­χαν ή­δη κοι­νο­ποιη­θεί. Πα­ρά τις δια­κη­ρύ­ξεις και τη δη­μό­σια δέ­σμευ­ση, φαί­νε­ται ό­τι ο φόρ­τος ερ­γα­σίας κρί­θη­κε υ­περ­βο­λι­κός, γι’ αυ­τό και δό­θη­κε πα­ρά­τα­ση δύο μη­νών. Έτσι, τα Βρα­βεία του 2011, για τα βι­βλία του 2010, θα γνω­στο­ποιη­θούν το 2012. Εν ο­λί­γοις, μια α­πό τα ί­δια. Το ση­μα­ντι­κό, ό­μως, εί­ναι ό­τι βρα­χείες λί­στες και βρα­βεύ­σεις θα συ­νο­δεύο­νται α­πό αι­τιο­λο­γη­μέ­νη έκ­θε­ση. Βε­βαίως, με τον προ­η­γού­με­νο νό­μο, οι Επι­τρο­πές υ­πο­χρε­ού­ντο να κρα­τούν α­να­λυ­τι­κά πρα­κτι­κά α­νά συ­νε­δρία. Εθι­μι­κά, ό­μως, η ε­φαρ­μο­γή αυ­τού του κα­νο­νι­σμού α­τό­νη­σε. Αντ’ αυ­τού, ε­πι­κρά­τη­σε η συ­νή­θεια έ­κα­στο μέ­λος της Επι­τρο­πής να συ­νο­ψί­ζει εκ των υ­στέ­ρων τι εί­χε προ­φο­ρι­κά υ­πο­στη­ρί­ξει κα­τά τις συ­νε­δρίες και, εκ των ε­νό­ντων, να γί­νε­ται το μα­γεί­ρε­μα των πρα­κτι­κών. Τα πρα­κτι­κά δεν δη­μο­σιο­ποιού­ντο. Μπο­ρού­σαν, ό­μως, οι ά­με­σα εν­δια­φε­ρό­με­νοι, κα­τό­πιν αι­τή­σεως, να πλη­ρο­φο­ρη­θούν τα α­πο­σπά­σμα­τα που τους α­φο­ρού­σαν. Έμπλε­καν, ό­μως, στη χρο­νο­βό­ρα δια­δι­κα­σία του ελ­λη­νι­κού δη­μο­σίου. Πέ­ραν αυ­τού, το εν­δια­φε­ρό­με­νο κοι­νό έ­με­νε χω­ρίς ε­νη­μέ­ρω­ση της ό­λης δια­δι­κα­σίας, με πα­ρε­πό­με­νο να ορ­γιά­ζει η πα­ρα­πλη­ρο­φό­ρη­ση.

Πλην της αι­τιο­λο­γη­μέ­νης έκ­θε­σης, αυ­τή τη φο­ρά, θα έ­χου­με και δυο και­νού­ρια βρα­βεία. Ωστό­σο, εκ­πλήσ­σει η θέρ­μη, που ε­πέ­δει­ξε ο Υπουρ­γός, για την υ­πο­στή­ρι­ξη η­λι­κια­κά νέων συγ­γρα­φέων. Δό­ξα τω Θεώ, δεν πά­σχει η χώ­ρα α­πό την έλ­λει­ψη, του­λά­χι­στον α­ριθ­μη­τι­κή, νε­α­ρών συγ­γρα­φέων. Μάλ­λον μέ­τρα για την α­να­χαί­τι­ση του συρ­μού θα έ­πρε­πε να λη­φθούν. Εκτός κι αν η Κυ­βέρ­νη­ση έ­χει πει­στεί, ό­τι πά­σα άλ­λη πα­ρα­γω­γι­κή α­σχο­λία έ­χει ε­κλεί­ψει. Αλλά και το δεύ­τε­ρο και­νού­ριο βρα­βείο μας πα­ρα­ξε­νεύει, κα­θώς δεί­χνει να στη­ρί­ζε­ται κυ­ρίως σε ε­ξω­λο­γο­τε­χνι­κούς πα­ρά­γο­ντες. Το γε­γο­νός, πά­ντως, ό­τι για την α­πο­νο­μή ο­ποιου­δή­πο­τε βρα­βείου δεν θα α­παι­τεί­ται η ελ­λη­νι­κή υ­πη­κοό­τη­τα συ­νι­στά έ­να λα­μπρό μέ­τρο για την α­να­χαί­τι­ση της μα­ζι­κής ε­ξό­δου α­πό την χώ­ρα των με­τα­να­στών, που πα­ρα­τη­ρεί­ται ε­σχά­τως. Δεν εί­ναι, ω­στό­σο, το ί­διο σί­γου­ρο, ό­τι θα α­πο­βεί ε­π’ ω­φε­λεία του θε­σμού η με­το­νο­μα­σία του Με­γά­λου Βρα­βείου Λο­γο­τε­χνίας. Ιδίως, αν έ­γι­νε, ό­πως διευ­κρι­νί­ζε­ται, για να συ­μπε­ρι­λη­φθούν οι με­τα­φρα­στές. Αν η πα­λαιό­τε­ρη ο­νο­μα­σία α­πέ­κλειε κά­ποιους, αυ­τοί δεν ή­ταν οι με­τα­φρα­στές αλ­λά οι με­λε­τη­τές. Αρκε­τοί εί­ναι οι πρε­σβύ­τες των ελ­λη­νι­κών γραμ­μά­των, που δεν τυ­χαί­νουν βρά­βευ­σης στο μέ­τρο της προ­σφο­ράς τους. Όσο για την α­πο­δέ­σμευ­ση των Επι­τρο­πών α­πό τους Κα­τα­λό­γους της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης, αυ­τό δεν εί­ναι άλ­λο πα­ρά η πλή­ρης α­πα­ξίω­ση του μο­να­δι­κού αυ­τού κρα­τι­κού θε­σμού, ε­πει­δή α­νέ­κα­θεν ο­ρι­σμέ­νοι σνο­μπ λη­σμο­νούν να κα­τα­θέ­σουν, ό­πως υ­πο­χρε­ού­νται βά­ση του Νό­μου, τα εκ­δο­θέ­ντα βι­βλία.

Εκεί­νη η πα­ρά­γρα­φος του νέ­ου Νό­μου, που μέ­νει μάλ­λον θο­λή, πι­θα­νώς λό­γω της ρη­το­ρι­κής εκ­φο­ράς της, εί­ναι η σχε­τι­κή με την σύν­θε­ση της Επι­τρο­πής. Δό­θη­καν, ω­στό­σο, πε­ραι­τέ­ρω διευ­κρι­νί­σεις κα­τά την α­να­κοί­νω­ση της σύν­θε­σής της, στις 14/7/2011. Τις α­ντι­γρά­φου­με κι αυ­τές, μή­πως και φω­τι­στού­με:

«Κα­τά τη συ­γκρό­τη­ση των ε­πι­τρο­πών, η ο­ποία γί­νε­ται για πρώ­τη φο­ρά με βά­ση τη νέα νο­μο­θε­σία που διέ­πει τον θε­σμό των Κρα­τι­κών Βρα­βείων (άρ. 40 ν. 3905/2010), δό­θη­κε προ­τε­ραιό­τη­τα στην α­νά­γκη ρι­ζι­κής α­να­νέω­σης της σύν­θε­σης των ε­πι­τρο­πών, στην α­νά­γκη να εκ­προ­σω­πού­νται σε αυ­τές ό­σο το δυ­να­τόν πε­ρισ­σό­τε­ρες γε­νιές και «σχο­λές» κρι­τι­κών λο­γο­τε­χνίας, πα­νε­πι­στη­μια­κών, συγ­γρα­φέων, με­τα­φρα­στών και ει­κο­νο­γρά­φων, κα­θώς και την α­νά­γκη να προ­αχ­θεί η δια­φά­νεια, η α­ξιο­κρα­τία και η ε­ξω­στρέ­φεια του θε­σμού.

Υπεν­θυ­μί­ζε­ται ό­τι κά­θε ε­πι­τρο­πή α­πο­τε­λεί­ται α­πό εν­νέα μέ­λη τα ο­ποία διο­ρί­ζο­νται με διε­τή θη­τεία.

Η σύν­θε­ση των νέων ε­πι­τρο­πών έ­χει ως ε­ξής:

Επι­τρο­πή για τα Βρα­βεία Λο­γο­τε­χνίας, το Με­γά­λο Βρα­βείο Γραμ­μά­των και το Βρα­βείο Πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νου Συγ­γρα­φέα, το Ει­δι­κό Θε­μα­τι­κό Βρα­βείο και τα Βρα­βεία Δο­κι­μίου-Μαρ­τυ­ρίας.

Πρό­ε­δρος: Νί­κος Δαβ­βέ­τας, Κρι­τι­κός Λο­γο­τε­χνίας, Συγ­γρα­φέ­ας/ Αντι­πρό­ε­δρος: Λί­ζυ Τσι­ρι­μώ­κου, Κα­θη­γή­τρια Αρι­στο­τε­λείου Πα­νε­πι­στη­μίου Θεσ­σα­λο­νί­κης/ Μέ­λη: Χρή­στος Αστε­ρίου, Συγ­γρα­φέ­ας/ Άννα Κα­ρα­κα­τσού­λη, Επί­κου­ρη Κα­θη­γή­τρια Εθνι­κού και Κα­πο­δι­στρια­κού Πα­νε­πι­στη­μίου Αθη­νώ­ν/ Δη­μή­τρης Καρ­γιώ­της, Επί­κου­ρος Κα­θη­γη­τής Πα­νε­πι­στη­μίου Ιωαν­νί­νω­ν/ Τί­να Μαν­δη­λα­ρά, Κρι­τι­κός Λο­γο­τε­χνίας/ Δη­μή­τρης Μίγ­γας, Συγ­γρα­φέ­ας/ Λί­να Πα­ντα­λέων, Κρι­τι­κός Λο­γο­τε­χνίας /Ανδρέ­ας Μή­τσου, Συγ­γρα­φέ­ας.»

Κα­τ’ αρ­χήν, τα πε­ρί ρι­ζι­κής α­να­νέω­σης της Επι­τρο­πής δεν κα­θί­στα­νται προ­φα­νή α­πό τη συ­γκε­κρι­μέ­νη σύν­θε­ση. Εννε­α­με­λής ή­ταν στο πα­ρελ­θόν η Επι­τρο­πή και εν­νε­α­με­λής πα­ρα­μέ­νει. Ο προ­η­γού­με­νος Νό­μος πρό­βλε­πε τρι­με­λή εκ­προ­σώ­πη­ση α­πό τους χώ­ρους της κρι­τι­κής, της λο­γο­τε­χνίας και τον πα­νε­πι­στη­μια­κό α­ντί­στοι­χα. Κα­θώς υ­πάρ­χούν πά­ντα μέ­λη με πε­ρισ­σό­τε­ρες της μίας ι­διό­τη­τες, λαμ­βα­νό­ταν υ­πό­ψη η ελ­λεί­που­σα ι­διό­τη­τα, ώ­στε να ε­ξι­σορ­ρο­πεί­ται η προ­βλε­πό­με­νη εκ­προ­σώ­πη­ση. Πα­ρά την ε­λα­στι­κό­τη­τα του νέ­ου Νό­μου ως προς αυ­τό το ση­μείο, πα­ρα­τη­ρού­με ό­τι υ­πήρ­ξε φρο­ντί­δα για τρι­με­λή εκ­προ­σώ­πη­ση. Και σε αυ­τήν την Επι­τρο­πή υ­πάρ­χουν τρεις κρι­τι­κοί λο­γο­τε­χνίας, τρεις συγ­γρα­φείς και τρεις πα­νε­πι­στη­μια­κοί, κα­θώς ο Πρό­ε­δρος δη­λώ­νει δι­πλή ι­διό­τη­τα, προ­τάσ­σο­ντας ε­κεί­νη του κρι­τι­κού. Άλλω­στε, τι κύ­ρος θα εί­χε έ­νας πρό­ε­δρος έ­χο­ντας μό­νο την ι­διό­τη­τα του συγ­γρα­φέα.

Όσο α­φο­ρά την πλή­θυν­ση των γε­νιών, δεν φαί­νε­ται να έ­γι­ναν πε­ρισ­σό­τε­ρες. Απλώς με­τα­κι­νή­θη­κε το η­λι­κια­κό φά­σμα προς μι­κρό­τε­ρες η­λι­κίες, α­πο­κλείο­ντας τη δεύ­τε­ρη με­τα­πο­λε­μι­κή γε­νιά και τη γε­νιά του ’70. Ως ου­σια­στι­κή δια­φο­ρο­ποίη­ση θα μπο­ρού­σε να ε­κλη­φθεί η ε­πι­λο­γή του προέ­δρου. Πρό­κει­ται για τον σχε­τι­κά νεό­τε­ρο πρό­ε­δρο των τε­λευ­ταίων ε­τών, ο ο­ποίος, για πρώ­τη φο­ρά, δεν εί­ναι πα­νε­πι­στη­μια­κός. Η αρ­χή του πα­νε­πι­στη­μια­κού προέ­δρου ε­φαρ­μο­ζό­ταν α­πα­ρέ­γκλι­τα. Ακό­μη κι ό­ταν μέ­λος της Επι­τρο­πής ή­ταν ο Αλέξ. Αργυ­ρίου, τον ο­ποίο ο χώ­ρος του βι­βλίου θεω­ρού­σε πρύ­τα­νη της λο­γο­τε­χνι­κής κρι­τι­κής. Ωστό­σο, ό­ποιος γνω­ρί­ζει την ι­στο­ρία των Κρα­τι­κών Βρα­βείων, θα πρέ­πει να θυ­μά­ται, ό­τι ο πρώ­τος Πρό­ε­δρος, ο κα­θη­γη­τής με­σαιω­νι­κής και νε­ο­ελ­λη­νι­κής φι­λο­λο­γίας Γεώρ­γιος Ζώ­ρας, ή­ταν, το 1958 που προή­δρευε, κα­τά έ­να χρό­νο νεό­τε­ρος του νυν προέ­δρου. Ενώ, ο Άλκης Θρύ­λος, α­πλό μέ­λος ε­κεί­νης της πρώ­της Επι­τρο­πής, εί­χε πα­τή­σει τα ε­ξή­ντα δύο.

Το θέ­μα, ό­μως, δεν εί­ναι η η­λι­κία, αλ­λά το ε­κτό­πι­σμα των με­λών, το γε­νι­κό­τε­ρο και το ει­δι­κό­τε­ρο στο χώ­ρο του βι­βλίου. Όσο για την τε­λευ­ταία ε­ξαγ­γε­λία πε­ρί εκ­προ­σώ­πη­σης πε­ρισ­σό­τε­ρων σχο­λών κρι­τι­κών λο­γο­τε­χνίας, πα­νε­πι­στη­μια­κών και συγ­γρα­φέων, εί­ναι πο­λύ δύ­σκο­λο να δια­πι­στω­θεί κα­τά πό­σο ευο­δώ­θη­κε. Για τις σχο­λές κρι­τι­κής, οι τρεις της Επι­τρο­πής, που α­σχο­λού­νται συ­στη­μα­τι­κά με τη βι­βλιο­πα­ρου­σία­ση, δη­λα­δή η α­ντι­πρό­ε­δρος και οι δυο νεό­τε­ρες κρι­τι­κοί, προ­σώ­ρας, μό­νο της πρώ­της το στίγ­μα εί­ναι σα­φές. Για τις σχο­λές πα­νε­πι­στη­μια­κών, πρό­κει­ται για δυο νεό­τα­τα μέ­λη της κοι­νό­τη­τας, με πε­ριο­ρι­σμέ­νο και σε ει­δι­κή πε­ριο­χή έρ­γο. Μέ­νουν οι σχο­λές συγ­γρα­φέων. Όσο μπο­ρού­με να κρί­νου­με, με βά­ση το πε­ζο­γρα­φι­κό τους έρ­γο, θα τους το­πο­θε­τού­σα­με στην ί­δια σχο­λή.

Απο­μέ­νει το ευ­χο­λό­γιο του Υπουρ­γού και των συμ­βού­λων του, κα­τά την κα­τάρ­τι­ση του Νό­μου, να προ­αχ­θεί, με την ι­σχύου­σα πλέ­ον νο­μο­θε­σία, η δια­φά­νεια, η α­ξιο­κρα­τία και η ε­ξω­στρέ­φεια του θε­σμού. Γε­νι­κώς, ό­ταν κά­τι βρί­σκε­ται πλη­σίον του μη­δε­νός, εύ­κο­λα προά­γε­ται και α­κό­μη ευ­κο­λό­τε­ρα ε­ξαγ­γέλ­λε­ται ό­τι θα προ­αχ­θεί. Ωστό­σο, δο­μι­κό στοι­χείο ε­δώ εί­ναι οι νοο­τρο­πίες, οι ο­ποίες, ό­πως α­πο­δει­κνύε­ται, δεν α­πο­τε­λούν συ­νάρ­τη­ση ού­τε της η­λι­κίας ού­τε της ε­πο­χής. Εί­θε, για μια πρώ­τη φο­ρά, κα­τά την κρί­ση, να λη­φθούν υ­πό­ψη μό­νο τα προς βρά­βευ­ση βι­βλία. Ού­τε η φυ­σι­κή, κοι­νω­νι­κή, ε­παγ­γελ­μα­τι­κή υ­πό­στα­ση του συγ­γρα­φέα ού­τε, ε­πί­σης, η μαυ­λι­στι­κή ή εκ­φο­βι­στι­κή στά­ση των εκ­δο­τών και των συμ­βού­λων τους, ού­τε, τέ­λος, ο κύ­κλος φί­λων και γνω­στών ε­κά­στου κρι­τή, που α­να­θερ­μαί­νουν σχέ­σεις και συ­σφίγ­γουν δε­σμούς με τον κα­τέ­χο­ντα αυ­τήν την ε­ξου­σία, πρέ­πει να λαμ­βά­νο­νται υ­πό­ψη. Όλα αυ­τά, ό­μως, θα σχο­λια­στούν στην ώ­ρα τους.

Αν, πά­ντως, ε­μείς σπεύ­σα­με να σχο­λιά­σου­με τα Κρα­τι­κά Βρα­βεία, εί­ναι για να γλυ­κά­νου­με τους α­να­γνώ­στες μας. Αντί να μαυ­ρί­ζει η ψυ­χή τους, πε­ρι­μέ­νο­ντας τους κό­λα­φους Άγγλων, Γάλ­λων, Πορ­το­γά­λων, που θα έ­λε­γε και ο κα­ρα­γκιό­ζης, ας προ­σβλέ­πουν στα α­να­βα­πτι­σμέ­να Κρα­τι­κά Βρα­βεία.

Μ. Θε­ο­δο­σο­πού­λου

Δη­μο­σιεύ­θη­κε στην ε­φη­με­ρί­δα "Η Επο­χή" στις 23/10/2011