«Δέλτος» - Τεύχος 34-36 Δεκέμβριος 2007-2008

Μια συ­νέ­χεια στα ό­νει­ρα δί­νει ο Η.Χ.Πα­πα­δη­μη­τρα­κό­που­λος, περ­νώ­ντας στο χώ­ρο της ποίη­σης. Μνη­μο­νεύει τον ποιη­τή Τά­κη Σι­νό­που­λο, που “κα­θό­ταν στο γρα­φείο του μέ­χρι πο­λύ αρ­γά... Κι ε­κεί ει­σχω­ρού­σαν, αρ­γά και ε­πί­μο­να, οι φω­νές των ε­νυ­πνίων –κι ε­κεί δε­χό­ταν, ε­πί έ­τη και έ­τη, τους προ­σω­πι­κούς του ή­σκιους... Εκεί θα συ­ναχ­θού­νε σι­γά σι­γά ό­λοι οι του Κά­τω Κό­σμου, κι ε­κεί ο Σι­νό­που­λος... θα γρά­ψει το α­ρι­στούρ­γη­μά του”, τον «Νε­κρό­δει­πνο».
Κα­τά τα άλ­λα, στο τεύ­χος δη­μο­σιεύο­νται τα “πρα­κτι­κά της πρώ­της Αμφι­κτυο­νίας Εται­ρειών και Συλ­λό­γων Ιστο­ρίας Ια­τρι­κής και Ηθι­κής Δε­ο­ντο­λο­γίας”, α­πό τη συ­νά­ντη­ση στο Ιππο­κρά­τειο Ίδρυ­μα, στην Κω, 26-29 Μαΐου 2007. Ιδιαί­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον πα­ρου­σιά­ζει η πρώ­τη ει­σή­γη­ση, με θέ­μα την α­πά­θεια ως μορ­φή ψυ­χο­θε­ρα­πείας κα­τά τους βυ­ζα­ντι­νούς χρό­νους. Συγ­γρα­φείς, ό­πως ο Γεώρ­γιος Πα­χυ­μέ­ρης του 13ου αιώ­να ή ο Ιω­σήφ Κα­λό­θε­τος, έ­ναν αιώ­να αρ­γό­τε­ρα, υ­πο­στη­ρί­ζουν πως οι ψυ­χο­θε­ρα­πευ­τές ή­ταν τό­τε αρ­κε­τά δια­δε­δο­μέ­νοι. Σε πα­ραλ­λη­λία με τους με­τέ­πει­τα φροϋδι­κούς, το α­συ­νεί­δη­το το α­πο­κα­λού­σαν θυ­μι­κό, το προ­συ­νει­δη­τό ε­πι­θυ­μη­τι­κό και το συ­νει­δη­τό λο­γι­κό. Πί­στευαν πως τα πά­θη προέρ­χο­νται α­πό την ε­πε­ξερ­γα­σία των λο­γι­σμών. “Η πα­θο­λο­γι­κή σκέ­ψη χρη­σι­μο­ποιεί ό,τι φέρ­νουν οι αι­σθή­σεις στο νου ή ε­πι­στρα­τεύουν την φα­ντα­σία και την μνή­μη και προ­σβάλ­λουν τον άν­θρω­πο στο σύ­νο­λό του.” Δη­λα­δή, ο λο­γι­σμός φέρ­νει την α­μαρ­τία και το πά­θος. Οι Πα­τέ­ρες, που, ό­πως φαί­νε­ται, ή­ταν οι ψυ­χο­θε­ρα­πευ­τές της ε­πο­χής, θεω­ρού­σαν πως η θε­ρα­πεία γί­νε­ται μό­νο μέ­σω του λό­γου. Κα­τ’ αυ­τούς, η υ­γεία της ψυ­χής εί­ναι συ­νώ­νυ­μη με την α­πά­θεια. “Μέ­σω της α­πά­θειας ο άν­θρω­πος ξε­περ­νά­ει την η­δο­νή που συν­δέε­ται με τα πά­θη και την με­τα­τρέ­πει σε α­νώ­τε­ρη πνευ­μα­τι­κή. Μέ­σω της α­πά­θειας το ε­γώ και το υ­πε­ρε­γώ κυ­ριαρ­χούν έ­να­ντι του α­συ­νει­δή­του.” Μια άλ­λη ψυ­χο­θε­ρα­πευ­τι­κή μέ­θο­δος ή­ταν και ο η­συ­χα­σμός, γνω­στή και πριν το χρι­στια­νι­σμό. Ασκη­τι­κή τε­χνι­κή, κα­τά την ο­ποία ο νους γυ­ρί­ζει προς τον ε­αυ­τό του και δεν σκορ­πί­ζε­ται μέ­σω των αι­σθή­σεων προς τα έ­ξω.
Επί­σης, στο τεύ­χος, δη­μο­σιεύο­νται: Μια “συ­ζή­τη­ση στρογ­γυ­λής τρά­πε­ζας” για την σπογ­γα­λιεία στο Αι­γαίο Πέ­λα­γος, κα­τά τον 19ο και τις αρ­χές του 20ου αιώ­να. Το θε­α­τρι­κό έρ­γο του Τά­κη Λάπ­πα «Ο Κο­μπο­γιαν­νί­της», συ­νο­δευό­με­νο α­πό τις πι­θα­νές ε­τυ­μο­λο­γή­σεις της λέ­ξης κο­μπο­γιαν­νί­της. Και α­κό­μη, έ­νας ε­ξορ­κι­σμός του 18ου αιώ­να, που, τό­τε, α­πο­τε­λού­σε “ια­τρο­σό­φιον ω­φέ­λι­μο­ν”. Το τεύ­χος α­νοί­γει με κεί­με­νο στη μνή­μη του κρη­τι­κού για­τρού Μα­νώ­λη Δε­το­ρά­κη. Ενώ, α­να­δη­μο­σιεύε­ται και μέ­ρος πο­νή­μα­τος του 1882, το ο­ποίο ε­κεί­νος εί­χε ε­πα­νεκ­δώ­σει, με τίτ­λο, «Ει­κών υ­γιει­νής πα­σών των η­λι­κιών του αν­θρώ­που». Ο συγ­γρα­φέ­ας του εί­ναι κρη­τι­κός για­τρός, ο­νό­μα­τι Μ. Π. Πε­ρί­δης. Αντι­γρά­φου­με τα πε­ρί κα­πνί­σμα­τος:
«Πά­ντες οι κα­πνί­ζο­ντες κα­τά το μάλ­λον και ήτ­τον δυ­σπε­πτού­σιν, α­νο­ρε­κτού­σι, δυ­σπνοού­σι, πά­σχου­σι κε­φα­λαλ­γίας συ­χνάς και ζά­λας, α­δυ­να­μίαν και τρό­μον των ά­κρων, ε­πιρ­ρέ­πειαν πρός λει­πο­θυ­μίας, ε­νίο­τε κλό­νους των σκε­λών ή και ό­λου του σώ­μα­τος, αι­μω­δίας πολ­λα­χού, συ­χνό­τα­τα καρ­διό­κτυ­πον πο­λύν και αιφ­νί­διον και κα­τά πα­ρο­ξυ­σμούς, βά­ρος προ­κάρ­διον, πό­νους κα­τά την ρά­χιν, κα­τάρ­ρουν του λά­ρυγ­γος, κα­τάρ­ρους των πνευ­μό­νων χρο­νίους, α­δυ­να­μίαν της ο­ρά­σεως και της μνή­μης. Πά­ντες δε ού­τοι εί­ναι α­να­φρο­δι­τό­τε­ροι των μή κα­πνι­ζό­ντων. Αφού δε η με­τρία χρή­σις του κα­πνού βλά­πτει το­σού­τον, πό­σον η κα­τά­χρη­σις εί­ναι ο­λε­θρία; Ωφε­λεί δε κα­τά τι (αν δύ­να­ται τις να εί­πη ό­τι δη­λη­τή­ριον δρα­στή­ριον και θα­να­τη­φό­ρον ω­φε­λεί) μό­νον τούς πα­χυ­σάρ­κους...».

Μ.Θ.